Генрик Сеппик

СПРАВОЧНИК ЭСПЕРАНТО


93. Относительные слова

Чтобы устанавливать в предложениях взаимосвязь, можно пользоваться только k-словами (kiu, kio, kia...): Tio, kion vi tie vidas, estas verŝajne ŝipo. La libro, kiu kuŝas sur la tablo, estas verda. Tia nebulo, kian ni hodiaŭ havas, estas vera Londona nebulo. Mi ne scias, kien ŝi iris. Ĉu li diris, kiam li revenos? Nun vi vidas, kiel oni kaptas fiŝojn.

Как нельзя сказать "Kion libron vi legas?" (см. § 91), так же нельзя сказать и "La libro, kio kuŝas sur la tablo", потому что io-слова ведь нельзя ставить рядом с существительными. Должно быть: La libro, kiU kuŝas sur la tablo. La akcidento, pri kiU mi legis en la gazeto, okazis en Sovet-Unio. La papero, kiUn ni uzas, estas tre maldika. La fraŭlinoj, kiUj sidas tie, estas iom konataj al mi.

Но почему в предложении La papero, kiun mi uzas, estas maldika слово kiuN стоит в винительном падеже, тогда как слово papero, к которому оно относится, в именительном? Разве не должно бы быть: "La papero, kiu mi uzas"? Дело в том, что здесь речь идёт фактически о двух предложениях:

        1. la papero estas maldika и
        2. kiun mi uzas.

В первом, главном предложении, la papero – подлежащее, во втором, придаточном предложении, mi – подлежащее, а kiun – прямое дополнение переходного глагола uzas. Поэтому у него есть окончание -n. Другой пример: Mi ne konas la viroN, kiu staras sur la strato. Здесь viroN – прямое дополнение переходного глагола konas, а kiu подлежащее придаточного предложения kiu staras sur la strato. Но по числу kiu должно, конечно же, в обоих случаях согласоваться со своим главным словом: La viroJ, kiuJn mi vidis, estis blindaJ. Mi ne konas la ViroJn, kiuJ staras sur la strato.
П р и м е р ы
La aŭtomobilo, kiu staras antaŭ la hotelo, apartenas al mia kuzo. La lingvo, kiuN ni lernas, nomiĝas Esperanto. Ĉu vi volas vidi la filmon, kiuN oni nun prezentas en “La ruĝa muelejo”? Neniu ŝatas homojn, kiuJ tro multe fanfaronas. Se mi havus multe da mono, mi aĉetus ĉiujn librojn, kiuJN mi vidis en la montrofenestro de la librovendejo.