Генрик Сеппик
СПРАВОЧНИК ЭСПЕРАНТО
111. De
Изначально, по сути
de означает "
отдаление", "
отбытие" и употребляется в следующих случаях:
1. Движение от чего-либо (в противоположность к
al):
Foriru de mi! (но
Venu al mi!)
Li iris de la tablo al la pordo. Ŝi rigardis de la edzo al la edzino. Mi ricevis longan leteron de mia amiko el Varsovio.
Хорошенько обратите внимание на разницу между
de и
el:
Li venis el la aŭtomobilo = он был внутри автомобиля и вышел из него.
Li venis de la aŭtomobilo = он был не внутри, а лишь возле него, и от него удалился. Такие фразы как "
Mi ricevis leteron el mia amiko" и "
Mi venas el mia amiko" являются абсолютно бессмысленными. Должно быть
de mia amiko.
2. Отдаление во времени:
Mi dormis de la dekdua ĝis la sepa. Jam delonge (
depost longa tempo,
dum longa tempo)
mi ne ricevis leteron de vi. De sia oka vivjaro (
depost sia oka vivjaro,
ekde sia oka vivjaro)
la knabo vizitas lernejon. Mi laboras jam de (
depost)
la oka. Вместо
de часто употребляют более точный и ясный
depost, тогда как
ekde употребляется редко.
3. Обладание (родительный падеж):
La domo de la patro (отец является владельем)
. La koloro de ŝiaj haroj estas blonda. Kuzo estas filo de onklo aŭ onklino, kuzino estas filino de onklo aŭ onklino.
4. Дата:
Hodiaŭ estas la 2-a de Februaro. Нельзя сказать "
la 2-a Februaro", т.к. это имело бы совсем другое значение. Первое выражение является сокращением от
la dua tago de Februaro, в то время как другое означает
la dua monato Februaro, например:
Jam la duan Februaron mi pasigas en Ĉeĥoslovakio. Ещё примеры:
D-ro Zamenhof naskiĝis la 15-an de Decembro 1859 kaj mortis la 14-an de Aprilo 1917. Moravska Ostrava, la 21-an de Januaro.
5. После
plena,
riĉa,
abunda:
Ŝi estis plena de ĝojo. Kanado estas riĉa de arbaroj. La arbo abundas de fruktoj. Вместо
de можно употреблять также
je или составное слово:
Ŝi estis plena je ĝojo или
ĝojplena. Но
da в таких случаях не употребляется, т.к.
plena,
riĉa,
abunda не указывает на меру.
6. Говорят
Mi lernas EsperantoN, но нельзя сказать "
Mi estas lernanto Esperanton", т.к.
lernanto в качестве существительного не может иметь дополнения в винительном падеже, что является привилегией глаголов. Вместо этого нужно сказать:
Lernanto de Esperanto. La verkinto de la libro. Gajnintoj de la konkurso.
7. С пассивным причастием
de обозначает исполнителя действия:
"Homoj sur la tero" estas verkita de Stellan Engholm. La ŝuoj estas faritaj de ŝuisto. La kravato estas donacita de mia filino. Для того чтобы обозначить
инструмент, которым что-либо сделано (делается, будет сделано), употребляют, естественно, предлог
per:
La letero estas skribita per inko. La forno estas hejtata per koakso. Для того чтобы обозначить
материал, из которого что-либо сделано, употребляют предлог
el:
La ŝuoj estas faritaj el ledo. La domo estas konstruita el brikoj.
8. Качество: вместо
Li estas mezkreska или
li havas mezan kreskon можно сказать
Li estas de meza kresko. La ĉielo estas de griza koloro =
La ĉielo estas grizkolora, или
havas grizan koloron.
9. Причина:
En Ĉinujo multaj homoj mortas de malsato. Li estas laca de la senĉesa laborado. Вместо
de можно также хорошо сказать
pro:
mortas pro malsato, laca pro laborado.
10. С некоторыми наречиями места:
Interne de la koro li tute ne estis tiel trankvila kiel li aspektis. Ekstere de (=
ekster)
la urbeto estas mezepoka kastelo. Apude de (=
apud)
mi sidis iu strangulo. Nia klubejo estas proksime de (или
proksime al)
la ĉefa placo. Antaŭe de (=
antaŭ)
la familio kuris hundeto. La ferfabriko estas transe de (=
trans)
la rivero. Pri tio mi eksciis nur pere de (=
per)
vi.
