Генрик Сеппик

СПРАВОЧНИК ЭСПЕРАНТО


100. Ĉu и aŭ

Каждый вопрос должен начинаться каким-либо вопросительным словом из серии kiu, kio... , или при помощи ĉu: Kiu faris tion? Ĉu vi komprenas? Нельзя сказать "Vi komprenas?" или "Komprenas vi?", т.к. это не звучит вопросительно. То же самое относится к косвенным вопросам: Mi ne scias, ĉu vi komprenas. Li demandis, ĉu mi havas tempon.

Aŭ имеет два значения:

1) другими словами [Praha aŭ Prago estas la ĉefurbo de Ĉeĥoslovakio]

и

2) один из них [Ĉu vi deziras teon aŭ kafon? Vespere mi legos aŭ skribos hejme].

Чтобы больше акцентировать на альтернативе, используют aŭ ... aŭ: Vespere mi aŭ legos aŭ skribos. Unu el ni devos cedi – aŭ mi aŭ vi.

Некоторые ошибочно употребляют в этом случае "ĉu ... ĉu" и "ĉu ... aŭ": "Unu el ni devos cedi, ĉu mi ĉu vi (ĉu mi aŭ vi)". Ĉu – это ведь вопросительное слово, и оно может употребляться только при вопросах, прямых или косвенных: Ĉu Praha estas bela? Kiu urbo estas pli bela, ĉu Praha aŭ Budapest? Ĉu vi deziras teon kun rumo aŭ citrono? Но в предложении "Unu el ni devas cedi, ĉu mi aŭ (ĉu) vi" вопроса ведь не содержится, и поэтому ĉu там нельзя употреблять.